Liudprand van Cremona en de tiende-eeuwse diplomatie.
Over de tiende-eeuwse Europese geschiedenis weten wij niet zo erg veel want er zijn maar een paar bronnen. Eén van de geschreven bronnen zijn de werken van Liudprand van Cremona, aan wie vier verschillende werken wordt toegeschreven. In twee van die werken beschrijft Liudprand zijn ontvangst aan het Byzantijnse hof in Constantinopel.
Voor het essay-onderzoek over de politieke en culturele transfer in de Mediterrane wereld heb ik gekeken naar de verschillen in de door Liudprand beschreven reizen naar het Byzantijnse hof. Het verschil in status, ontvangst, doel, rituelen en de geschenken en het (grote) verschil in Liudprand’s beschrijving van zijn beide diplomatieke reizen.
Voor het essay-onderzoek over de politieke en culturele transfer in de Mediterrane wereld heb ik gekeken naar de verschillen in de door Liudprand beschreven reizen naar het Byzantijnse hof. Het verschil in status, ontvangst, doel, rituelen en de geschenken en het (grote) verschil in Liudprand’s beschrijving van zijn beide diplomatieke reizen.
Over Liudprand: Liudprand werd rond 920 geboren aan het roerige hof van het Koninkrijk Italië (Regnum Italiae) in Pavia. Dit koninkrijk was in de tiende eeuw ‘los gekomen’ van het Midden Frankische Rijk en het koningschap werd betwist door de verschillende leenmannen van het rijk. Na de dood van Koning Hugo van Arles (†945) werd diens zoon Lotharius koning in naam maar Berengarius, de markgraaf van Ivrea en belangrijkste vazal in het gebied, regeerde en hij veroverde de koningstitel bij Lotharius' dood in 950.
Liudprand heeft voor Berengarius in 949, een jaar voordat Berengarius ‘officieel’ koning werd, een diplomatieke reis gemaakt naar het hof van de Byzantijnse Keizer Constantijn VII Porphyrogennetor in Constantinopel. Deze reis beschrijft Liudprand in de Antapodosis, een boek in zes delen waarvan een origineel Latijns manuscript onderdeel is van het zogenaamde Friesing Manuscript dat bewaard wordt in de Staatsbibliotheek van München.
Na deze reis viel Liudprand in ongenade bij Koning Berengarius (II) en vluchtte hij naar het hof van Otto I de Grote, koning van Duitsland. Otto I had ambities om het rijk van Karel de Grote te herstellen en na het vinden van een rijke zilverader in Rammelsberg was hij in staat grote militaire acties te financieren en het Heilige Romeinse Rijk te stichten. Otto I veroverde het Koninkrijk Italië, liet zich in 962 tot keizer kronen en maakte Liudprand bisschop van Cremona.
Voor Keizer Otto I maakte Liudprand in 968 een diplomatieke reis naar het hof van de Byzantijnse Keizer Nikephoros II Phocas en over deze reis verhaalt hij in de Relatio de legatione Constantinopolitana.
Liudprand heeft voor Berengarius in 949, een jaar voordat Berengarius ‘officieel’ koning werd, een diplomatieke reis gemaakt naar het hof van de Byzantijnse Keizer Constantijn VII Porphyrogennetor in Constantinopel. Deze reis beschrijft Liudprand in de Antapodosis, een boek in zes delen waarvan een origineel Latijns manuscript onderdeel is van het zogenaamde Friesing Manuscript dat bewaard wordt in de Staatsbibliotheek van München.
Na deze reis viel Liudprand in ongenade bij Koning Berengarius (II) en vluchtte hij naar het hof van Otto I de Grote, koning van Duitsland. Otto I had ambities om het rijk van Karel de Grote te herstellen en na het vinden van een rijke zilverader in Rammelsberg was hij in staat grote militaire acties te financieren en het Heilige Romeinse Rijk te stichten. Otto I veroverde het Koninkrijk Italië, liet zich in 962 tot keizer kronen en maakte Liudprand bisschop van Cremona.
Voor Keizer Otto I maakte Liudprand in 968 een diplomatieke reis naar het hof van de Byzantijnse Keizer Nikephoros II Phocas en over deze reis verhaalt hij in de Relatio de legatione Constantinopolitana.
Links: Uit een middeleeuws manuscript (±1200): Otto I Theutonicorum Rex (Otto de eerste koning der Duitsers) aanvaardt de overgave van Koning Berengarius van het Koninkrijk Italië.
Rechts: Pagina uit de ‘Antapodosis’, Boek III (32-34) uit een manuscript van de Beierse Staatsbibliotheek in Munchen (Clm 6388, fol. 51r)
Beide reisverhalen van Liudprand zijn unieke bronnen van informatie over de tiende-eeuwse diplomatieke betrekkingen en over houdingen en gebruiken aan de hoven van de Ottoonse en Byzantijnse vorsten.
Liudprand’s beschrijving van zijn eerste reis in 949 is heel anders dan de beschrijving van zijn reis in 968. Dit (grote) verschil kan allerlei oorzaken hebben zoals het verschil in status van Liudprand, het verschil in status van zijn opdrachtgever, het verschil in Europese en Byzantijnse politiek, de verschillen in de Byzantijnse hofhoudingen of het verschil in Liudprand's perceptie en dit is allemaal te deduceren uit wat Liudprand ons overgeleverd heeft.
De eerste reis is vooral een ‘beleefdheidsbezoek’ van een afgezant van de machtigste vazal van het bevriende Koninkrijk Italië waar de (nog zittende) Koning Lotharius een broer is van de schoondochter van Keizer Constantijn VII. Liudprand, wiens vader en stiefvader ook diplomaten voor de Italiaanse koning waren geweest, wordt als jongeman naar Byzantium gestuurd om Grieks te leren en een brief aan de Keizer te overhandigen. Liudprand verhaalt met enthousiasme en verwondering over wat hij aan het hof van Constantijn ziet en is diep onder de indruk. Hoewel hij bij het schrijven van deze reis al in dienst is van Otto I en deze koning hogelijk prijst schrijft hij in de Antapodosis ook met groot respect over de Byzantijnen.
De tweede beschreven reis, twintig jaar later, verloopt geheel anders en Liudprand’s missie is dan de onderhandeling van een ‘keizerlijke Byzantijnse bruid’ voor de zoon van Keizer Otto I. Otto I heeft in de tussentijd grote delen van Europa veroverd waaronder Italië met Rome en de zuidelijke delen waar ook de Byzantijnen aanspraak op maken en heeft zich als Romeins keizer laten kronen. De Byzantijnse Keizer Nikephoros II Phocas is een hele andere vorst als zijn voorganger(s) en Liudprand’s positie is als afgezant van een (andere) keizer ook anders en hij wordt heel anders ontvangen. Hij krijgt niet de kans om te onderhandelen over de begeerde bruid en moet zich verantwoorden voor Otto's daden en Liudprand is zeer negatief over zijn gastheer . In De Legatio lijkt Liudprand te proberen het mislukken van zijn missie te rechtvaardigen ten opzichte van zijn opdrachtgever Keizer Otto.
Bij een volgende missie naar Byzantium lukt het wel een Byzantijnse bruid te krijgen voor Otto II en deze huwt in 972 met Theophanu een nicht van de dan zittende Keizer Johannes I Tzimiskes. Liudprand overlijdt waarschijnlijk in dat zelfde jaar want in 973 wordt zijn opvolger als Bisschop van Cremona benoemd.
In The complete works of Liudprand of Cremona van Paolo Squatriti zijn Liudprand's werken in Engelse vertaling te lezen.
L.K.
16 juni 2012.
Voor onderzoek gebruikte Literatuur:
Liudprand’s beschrijving van zijn eerste reis in 949 is heel anders dan de beschrijving van zijn reis in 968. Dit (grote) verschil kan allerlei oorzaken hebben zoals het verschil in status van Liudprand, het verschil in status van zijn opdrachtgever, het verschil in Europese en Byzantijnse politiek, de verschillen in de Byzantijnse hofhoudingen of het verschil in Liudprand's perceptie en dit is allemaal te deduceren uit wat Liudprand ons overgeleverd heeft.
De eerste reis is vooral een ‘beleefdheidsbezoek’ van een afgezant van de machtigste vazal van het bevriende Koninkrijk Italië waar de (nog zittende) Koning Lotharius een broer is van de schoondochter van Keizer Constantijn VII. Liudprand, wiens vader en stiefvader ook diplomaten voor de Italiaanse koning waren geweest, wordt als jongeman naar Byzantium gestuurd om Grieks te leren en een brief aan de Keizer te overhandigen. Liudprand verhaalt met enthousiasme en verwondering over wat hij aan het hof van Constantijn ziet en is diep onder de indruk. Hoewel hij bij het schrijven van deze reis al in dienst is van Otto I en deze koning hogelijk prijst schrijft hij in de Antapodosis ook met groot respect over de Byzantijnen.
De tweede beschreven reis, twintig jaar later, verloopt geheel anders en Liudprand’s missie is dan de onderhandeling van een ‘keizerlijke Byzantijnse bruid’ voor de zoon van Keizer Otto I. Otto I heeft in de tussentijd grote delen van Europa veroverd waaronder Italië met Rome en de zuidelijke delen waar ook de Byzantijnen aanspraak op maken en heeft zich als Romeins keizer laten kronen. De Byzantijnse Keizer Nikephoros II Phocas is een hele andere vorst als zijn voorganger(s) en Liudprand’s positie is als afgezant van een (andere) keizer ook anders en hij wordt heel anders ontvangen. Hij krijgt niet de kans om te onderhandelen over de begeerde bruid en moet zich verantwoorden voor Otto's daden en Liudprand is zeer negatief over zijn gastheer . In De Legatio lijkt Liudprand te proberen het mislukken van zijn missie te rechtvaardigen ten opzichte van zijn opdrachtgever Keizer Otto.
Bij een volgende missie naar Byzantium lukt het wel een Byzantijnse bruid te krijgen voor Otto II en deze huwt in 972 met Theophanu een nicht van de dan zittende Keizer Johannes I Tzimiskes. Liudprand overlijdt waarschijnlijk in dat zelfde jaar want in 973 wordt zijn opvolger als Bisschop van Cremona benoemd.
In The complete works of Liudprand of Cremona van Paolo Squatriti zijn Liudprand's werken in Engelse vertaling te lezen.
L.K.
16 juni 2012.
Voor onderzoek gebruikte Literatuur:
- Davids, Adelbert, ed. Byzantium and the west at the turn of the first millenium. New edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
- Lintzel, Martin. Studien über Liudprand von Cremona. Nachdruck. Vaduz: Kraus reprint Ltd., 1965.
- Macrides, Ruth. ‘Dynastic marriages and political kinship’ Byzantine diplomacy. Papers from the Twentyfourth Spring Symposium of Byzantine Studies, Cambridge, March 1990. Eds. Jonathan Shepard and Simon Franklin. Reprint Aldershot: Variorum, 1995: 263-280.
- Mayr-Harting, Henry. ‘Liudprand of Cremona’s account of his legation to Constantinople (968) and Ottonian Imperial strategy’ The English Historical Review 67 (2001): 539-556.
- Rentschler, Michael. Liudprand von Cremona. Eine Studie zum ost-westlichen Kulturgefälle im Mittelalter. Frankfurt am Main: Klostermann, 1981.
- Schummer, Constanze M.F. ‘Liudprand of Cremona- a diplomat?’ Byzantine diplomacy. Papers from the Twentyfourth Spring Symposium of Byzantine Studies, Cambridge, March 1990. Eds. Jonathan Shepard and Simon Franklin. Reprint Aldershot: Variorum, 1995: 198- 201.
- Shepard, Jonathan. ‘Byzantine diplomacy, A.D. 800-1204: means and ends’ Byzantine diplomacy. Papers from the Twentyfourth Spring Symposium of Byzantine Studies, Cambridge, March 1990. Eds. Jonathan Shepard and Simon Franklin. Reprint Aldershot: Variorum, 1995: 41-70.
- Sutherland, Jon N. Liudprand of Cremona, bishop, diplomat, historian. Studies of the man and his age. Spoleto: Centro Italiano di studi sull’alto medioevo, 1988.
- Squatriti, Paolo. The complete works of Liudprand of Cremona. Washington D.C.: The Catholic University of America Press, 2007.